علی اکبری - شاهد پژوهش و تحقیق درس حرفه و فن دوره راهنمایی
| |||
|
کلید یا سوئیچ (به انگلیسی: Switch) وسیلهای برای قطع و وصل یا تغییر مسیر جریان الکتریسیته در یک مدار است. پر کاربردترین شکل آن، کلید مکانیکی است که اغلب با نیروی دست و تحت فرمان انسان عمل میکند. انواع دیگری از کلیدهای مکانیکی وجود دارند که بر اثر حرکت یا تغییر وضعیت بکار میافتند. کلیدهای کوچک دربهای برقی و یا دربهای خودرو از این گونهاند. کلیدهای خودکار مانند کلید نوری (دارای حسگر نور) و یا دماپا، انواع دیگری از کلیدها هستند.[۱]
ساختار کلید مکانیکیاساس هر کلید مکانیکی را، دو قطعه رسانا (فلزی) تشکیل میدهد که با اتصال آن دو مدار وصل و با جداشدن آنها مدار قطع میشود. به این دو قطعه، کنتاکت گفته میشود. این قطعات باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. چرا که اغلب فلزات به سادگی دچار اکسایش و کاهش شده و این موضوع عملکرد صحیح کلید را متوقف میکند. کنتاکت، نه تنها باید رسانا بوده و در برابر خوردگی مقاوم باشند، بلکه باید دارای سختی مناسب برای پیشگیری از سایش و مقاومت مکانیکی کافی باشند.[۲] در کلیدها معمولاً علاوه بر کنتاکتها، بخشی وجود دارد که در دسترس کاربر بوده و کنتاکت را به حرکت در میآورد. وجود این بخش باعث میشود تا کاربر مستقیما با کنتاکت تماس نداشته باشد. این بخش میتواند بسته به کاربرد کلید، شکلهای گوناگون داشته باشد.[۳] اگر توان الکتریکی و یا پتانسیل الکتریکی جریان عبوری از کلید، از حدی بیشتر باشد، در هنگام قطع و وصل جریان، میان دو کنتاکت قوس الکتریکی برقرار میشود. این قوس الکتریکی باعث ایجاد حرارت بسیار زیادی در محل اتصال کنتاکتها شده و باعث ذوب جزئی (خال زدن) آنها میشود. اثر مخرب ولتاژ بالا در ایجاد قوس الکتریکی، از اثر توان الکتریکی نیز بیشتر است.[۴] یک روش موثر برای مقابله با ایجاد قوس الکتریکی در کلید به هنگام قطع یا وصل مدار، سرعت بخشیدن به عمل قطع و وصل است. به همین منظور در بسیاری از کلیدها، از یک قطعه فنر استفاده میشود. وظیفه فنر در کلید آن است که یک پایان سریع برای عمل قطع یا وصل رقم بزند. به این ترتیب، مدت زمانی که فاصله کنتاکتها کم است و قابلیت ایجاد قوس الکتریکی وجود دارد به حداقل میرسد. از دیگر روشهای جلوگیری از ایجاد قوس الکتریکی، استفاده از تیغههای عایق (سرامیکی) میان کنتاکتها است. این روش باعث میشود که قوس الکتریکی مجبور به طی کردن مسافت بیشتری باشد. در کلیدهای ولتاژ بالا کنتاکتها در روغن نگه داری میشوند. زیرا روغن برای ایجاد قوس الکتریکی الکترولیت مناسبی به شمار نمیرود. به این کلیدها کلید روغنی گفته میشود. در شرایط خاصی ممکن است از خلاء نیز برای جلوگیری از ایجاد یونها و قوس الکتریکی استفاده شود.[۵] چیدمان کنتاکتهازمانی که کنتاکتها به یکدیگر متصل باشند، مدار بسته شده و جریان برقرار میشود. متقابلا زمانی که کنتاکتها از هم فاصله دارند و قوس الکتریکی نیز در میان آنها برقرار نشدهاست، مدار باز و جریان الکتریکی قطع میگردد.[۶] طبقه بندی کلیدها بر اساس نحوه چینش کنتاکت هایشان، یکی از روشهای طبقه بندی آنهاست. در مباحث برق ساختمان و برق صنعتی، کلیدها در انواع زیر مصرف میشوند:[۷][۸]
مرتضی اکبری سال سوم آموزشگاه شاهد |
|
|
[ طراحی : ایران اسکین ] [ Weblog Themes By : iran skin ] |